Çatışmayı sona erdirmek için yapılan Barış Anlaşması; Filipinler'deki Mindanao'ya ve HWPL'ye Bir Bakış

 

Ukrayna ile Rusya arasında Şubat 2022'de başlayan savaş, Ukrayna ülkesini harap etti ve milyonlarca hayatı etkiledi. Bu savaş nedeniyle hepimizi etkileyen küresel enflasyon, düşen hisse senedi fiyatları ve yükselen petrol fiyatları gördük. Bu nedenle, bu savaşı sona erdirmek ve barışı sağlamak için aciliyet hissediyoruz. Neden anlaşmazlıklar ve çatışmalarla yaşamak zorundayız ve gerçekten ne istiyoruz? Bunu anlamak için, anlaşmazlıkların ve çatışmaların üstesinden gelen ve bir barış kültürüyle dönüşen Mindanao'ya bir göz atalım.

 
Mindanao'daki Çatışmanın Nedenleri

 Filipinler'in güneyindeki bir ada olan Mindanao, 1946'da İspanyol ve Amerikan kolonizasyonundan resmen bağımsız olmayı başardı. Ancak Mindanao'daki huzursuzluk, sömürge tarzı hükümet sisteminin neden olduğu siyasi, kültürel ve ekonomik çıkarlar arasındaki çatışmalar nedeniyle başladı. Sömürge yönetimine direnişin neden olduğu Batılı, aynı zamanda dini ve etnik kimlik çatışmaları. Özellikle Mindanao nüfusunun %5'ini oluşturan Filipinler'in yerli Müslümanları olan 'Morolar' etnik ve dini azınlık konumuna getirilerek buna itiraz ettiler. 1960'ların sonlarında Filipin hükümeti ile Morolar arasında askeri çatışmalar başladı.

 

Hükümet Önderliğindeki Barış Yol Haritası ve Yönleri

 Yerli Müslüman Filipin halkı Moro, Müslümanlara karşı baskı ve ayrımcılığa dayalı olduğunu düşündükleri politikalara direndi ve 1972'de Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi'ni (MNLF) kurdu. Filipin hükümeti ile MNLF arasındaki çatışma, çok sayıda can kaybı ve mülteci ile sonuçlandı. Çatışmaya arabuluculuk yapmak için 1976'da Filipin hükümeti ile MNLF arasında arabuluculuk yapan İslam Konseyi aracılığıyla bir barış anlaşması imzalandı, ancak anlaşmanın uygulanması sırasında Moro'nun özerkliğini gerçekleştirmek zorlaştığı için barışın ilk aşamaları sağlanamadı. Daha sonra, MNLF içinde barış anlaşmasına karşı çıkan hizipler bağımsız hale geldi ve 1977'de genişleyerek müthiş bir silahlı kuvvete dönüşen Moro İslami Kurtuluş Cephesi'ni (MILF) kurdu. 2000'lerde Filipin hükümeti ile MILF arasındaki topyekün savaş 120.000 ölüm ve 3 milyondan fazla mülteci ile sonuçlandı. Daha sonra, ordu ve MILF, 2012 yılında Japonya, Malezya, Avrupa Birliği ve uluslararası STK'ların tahkimi yoluyla Bangsamoro Çerçeve Anlaşması'nı (FAB) kabul etti. Çerçeve aracılığıyla üzerinde anlaşmaya varılan seçimler, ekonomik kalkınma, vergilendirme, eğitim, refah ve sosyal destek gibi özerk işlevlerin gerçekleştirilmesi için uzun bir barış sürecinin başlangıcı oldu.

 

Eşi Benzeri Görülmemiş Bir Vatandaş Liderliğindeki Barış Anlaşması

Eylül 2013'te, eski Mindanao Başpiskoposu Antonio Ledesma, HWPL Başkanı Man-hee Lee'ye Mindanao'daki çatışmayla ilgili durumu açıkladı ve anlaşmazlığı çözmek için arabulucu rolünü üstlenmesini önerdi. Bu nedenle Başkan Lee, Mindanao'daki siyasi, dini ve sivil toplum temsilcilerini bir araya getirdi ve onları Katolik-İslam ihtilafına arabuluculuk yapmak için 24 Ocak 2014'te bir sivil barış anlaşması imzalamak üzere bir araya getirdi.

 Barış anlaşması öncesinde, Mindanao Eyalet Üniversitesi öğrencileri ve uluslararası gençlik gruplarının üyeleri de dahil olmak üzere yaklaşık 1000 kişi, Filipinler'in General Santos kentindeki Mindanao bölgesinde ilk kez bir Barış Yürüyüşü gerçekleştirdi. Bu, farklı bölgelerden barış ve çatışmaların sona ermesini arzulayan vatandaşların gönüllü katılımıyla sağlandı; önceki barış anlaşmalarından farklıydı, çünkü yurttaşların önderlik ettiği bir barış iradesini gösteriyordu. Anlaşma sırasında Başkan Lee katılımcılara "Barış mı, savaş mı istiyorsunuz?" diye sordu. O sırada, tüm katılımcılar barış istediklerini söyleyerek parmak kaldırdıklarında, Başkan Lee orada bulunan Katolik ve İslami temsilcilerle konuşarak, "Öyleyse barış anlaşmasını imzalayın" dedi. Çatışmaları sona erdirmek ve barışı sağlamak için uzlaşma ve işbirliği için ellerinden gelenin en iyisini yapmaya çağırdı. Barış anlaşmasının imzalanmasının ardından İslam ve Katolikliği temsil eden iki lider, ayrıca hükümet ve özel sektör, siyaset ve din el ele verdi. O zamandan beri 24 Ocak, Mindanao barış anlaşmasının yıldönümü ve Mindanao'da barışı anan tatiller ve etkinliklerin günü oldu.

 HWPL'nin aracılık ettiği barış anlaşmasının bir sonucu olarak Mindanao Barış Süreci vatandaşlar, hükümetler ve uluslararası toplulukların çabalarıyla ortaya çıktı. 27 Mart 2014'te Filipinler hükümeti ile Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MILF) arasında Kapsamlı Bangsamoro Anlaşması (CAB) imzalandı. Bugün, çeşitli STK'lar ücretsiz olanı korumak için çalışıyor.